Czym jest kryzys uchodźczy?
Tzw. kryzys uchodżczy, który obserwujemy od kilkunastu miesięcy u wybrzeży Morza Śródziemnego, to największy kryzys humanitarny od czasu II Wojny Światowej.
Uchodźcą jest każda osoba, która ucieka ze swojego kraju w obawie przed prześladowaniami z powodów rasowych, przekonań religijnych, przynależności do określonej grupy społecznej, płci, orientacji seksualnej lub poglądów politycznych. W ten właśnie sposób uchodźców określają władze Barcelony na stworzonej przez siebie platformie Barcelona Ciutat Refugi (Barcelona Miasto Schronienia), co jest odbiciem postanowień Konwencji Genewskiej z 1951 roku oraz krajowego ustawodawstwa w zakresie prawa do azylu i ochrony w Hiszpanii.
Wojny, katastrofy naturalne, łamanie praw człowieka, głód, ekstremizm i religijne prześladowania sprawiły, że w 2016 roku przybyło ponad 10 milionów uchodźców (dane UNHCR). Średnio co minutę 20 osób musiało opuścić swój dom. Łączna liczba osób, które musiały uciekać ze swoich domów (choć nie wszystkim udało się wyjechać z kraju) przekroczyła już 65 milionów, co można porównać do populacji Wielkiej Brytanii.
Aktualnie jeden na czterech uchodźców pochodzi z ogarniętej konfliktem zbrojnym Syrii. Ona, Afganistan i Somalia to trzy państwa odpowiadające za połowę wszystkich uchodźców w skali globu. Najtragiczniejszym rokiem był 2015, kiedy to ustanowiono rekord złożonych wniosków o azyl: 3,2 miliona na całym świecie, najwyższy wynik od 15 lat. W 2016 roku liczba czekających na rozpatrzenie wniosków spadła o 400 tysięcy, do 2,8 miliona. Azylu szuka m.in. 250 000 Syryjczyków. Konflikt zbrojny na tym terenie przyniósł według różnych danych od 150 do 400 tysięcy ofiar śmiertelnych, a kolejne tysiące uznawane są za zaginione.
Manifestacje poparcia dla uchodźców w Barcelonie
Vollem acollir (Chcemy przyjąć)
W lutym 2017 roku mieszkańcy Barcelony zorganizowali masową demonstrację poparcia dla uchodźców, w której udział wzięło około pół miliona osób. Wznoszono wtedy hasła takie jak "Chcemy przyjąć" czy "Uchodźcy mile widziani".
Podczas gdy to władze państw na szczeblu centralnym wywołują wojny, ich konsekwencje ponoszą miasta. To dlatego wiele z nich czuje się upoważnione do zabrania głosu i przyjęcia tych, którzy musieli opuścić swój dom. Lutową manifestacją mieszkańcy Barcelony chcieli przekazać lokalnym władzom, że solidaryzują się z uciekającym z krajów ogarniętych konfliktami i chcą przyjąć ich u siebie w mieście.
W odpowiedzi na tę potrzebę Barcelona ogłosiła się Miastem Schronienia. Stworzono specjalną platformę Barcelona Ciutat Refugi, która ma celu nie tylko pomoc osobom uciekającym przed głodem, wojnami i biedą, ale również zwiększenie świadomości społecznej na temat imigrantów. Częściowo ta inicjatywa, a częściowo z góry pozytywne nastawienie mieszkańców Barcelony (któremu zapewne sprzyja fakt, że to bardzo kosmopolityczne miasto łączące ludzi różnych kultur i narodowości) sprawiły, że zorganizowana 18 lutego 2017 roku manifestacja na rzecz uchodźców spotkała sie z tak dużym zainteresowaniem i ciepłym przyjęciem. Był to największy w Europie marsz poparcia dla idei przyjęcia osób, które musiały uciekać ze swoich krajów.
Licznik wstydu
"Jesteśmy i zawsze będziemy miastem schronienia" to hasło memoriału barcelońskich władz zaprezentowanego na plaży Barceloneta. "Licznik wstydu", bo tak się go często określa, pokazuje liczbę osób zmarłych lub zaginionych na wodach Morza Śródziemnego od początku 2017 roku. Jest on okresowo aktualizowany i niestety te przerażające dane ciągle rosną.
Ich źródłem są opracowania realizowane w ramach projektu "Zaginieni Migranci" prowadzonego przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM). W swych statystykach opiera się ona na różnych oficjalnych źródłach, danych organizacji pozarządowych, doniesieniach prasowych i rozmowach z tymi, którzy przeżyli morderczą przeprawę przez Morze Śródziemne.
Jak pokazuje licznik, rok 2016 przyniósł śmierć 5.079 osób. W ciągu 2017 roku zgineło lub zaginęło 2.169 osób (stan na 3 lipca 2017 r.), a do końca roku ofiar będzie na pewno dużo więcej.
Organizacje i stowarzyszenia oraz jak pomóc uchodźcom w Barcelonie
Servicio de Atención a Inmigrantes, Emigrantes y Refugiados (Biuro Obsługi Imigrantów, Emigrantów i Uchodźców)
Od 1989 roku władze Barcelony udzielają pomocy migrantom spoza Unii Europejskiej w ramach Biura Obsługi Imigrantów, Emigrantów i Uchodźców. To miejska jednostka wyspecjalizowana w zagadnieniach międzynarodowych migracji, oferująca informacje i porady wszystkm mieszkającym w Barcelonie.
Refugiados Bienvenidos - Uchodźcy mile widziani
To społeczna platforma o niemieckim pochodzeniu (Flüchtlinge Willkomen), której celem jest ciepłe przyjęcie uchodźców, tak by nie czuli się stygmatyzowani lub wykluczeni ze względu na przebywanie w specjalnych obozach. .
Przedstawiciele platformy przekonują, że w Hiszpanii jest wielu uchodźców, którzy po opuszczeniu przygotowanych dla nich ośrodków rzeczywiście chcą zintegrować się ze społeczeństwem i rozpocząć normalne życie. Niestety nie zawsze jest to proste.
Aby ułatwić ten proces, platforma zachęca do udziału w projekcie osoby, które chciałyby przez kilka miesięcy dzielić swoje mieszkanie z uchodźcami. Pokoje nie musza być udostępnione za darmo, jednak czynsz jest zwykle niższy niż średnia na wolnym rynku, a w jego sfinansowaniu często pomagają lokalne organizacje.
Celem platformy jest m.in. ułatwienie procesu poszukiwania chętnych po obu stronach. Kiedy dana osoba zdecyduje się na współpracę i zarejestruje się, kontaktuje się z nią koordynator akcji, który rozwiewa ewentualne wątpliwości i pomaga znaleźć pasującego profilem uchodźcę, a więc zbliżonego pod względem języka, wieku czy zainteresowań. Jeśli na umówionym z pomocą koordynatora spotkaniu obie strony przypadną sobie do gustu, umowa zostaje sfinalizowana. Więcej o szczegółach tego procesu możesz poczytać na stronie platformy (po hiszpańsku).
Bienvenidos Refugiados España
Kolejna społeczna platforma stawiająca sobie za cel promocję inicjatyw wspierających uchodźców i pośrednio wywieranie presji na rządzących. Organizacja przygotowuje manifestacje, zgromadzenia i kampanie informacyjne.
Jej trzy 3 jasno określone cele to:
- informowanie i zwiększanie świadomości na temat obecnego kryzysu uchodźczego,
- stworzenie sieć pomocy i osób w Hiszpanii,
- zapewnienie bezpośredniego wsparcia uchodźcom i organizacjom działającym na ich rzecz.
Na swojej stronie internetowej (po hiszp.) prezentują działania i narzędzia, które mogą wykorzystać osoby chcące pomóc oraz przydatny przewodnik po formach pomocy dla uchodźców. Proponowane inicjatywy to :
- manifestacje i zgromadzenia
- informowanie i wspieranie osób zainteresowanych wolontariatem
- zbieranie i dostarczanie pomocy humanitarnej
- tworzenie lokalnych grup wsparcia.
Członkowie Bienvenidos Refugiados nie są zadowoleni z działań władz, zarówno na szczeblu centralnym jak i lokalnym. Ich zdaniem bardzo niewielu właścicieli nieruchomości pozwala na ulokowanie uchodźców, a jednostki rządowe nie robią nic, by zmienić tę sytuację.
Zarówno oni jak i inne organizacje takie jak Czerwony Krzyż mają sporo trudności ze znalezieniem zgadzających się na wynajem ich mieszkań uchodźcom.
Casa Nostra, Casa Vostra
Platforma ta (w tłumaczeniu Nasz Dom, Wasz Dom) została stworzona, po tym jak jej założyciele spędzili pewien czas w obozach dla uchodźców w Grecji. Towarzyszył im entuzjazm, który dało się słyszeć na wspomnianej wyżej wielkiej manifestacji z 18 lutego 2017 roku i wcześniejszego koncertu w Palau Sant Jordi, na którym zgromadzeni krzyczeli #VolemAcollir (Chcemy przyjąć).
Celem jej członków jest z jednej strony informowanie, uświadamiane i mobilizowanie społeczeństwa, a z drugiej wywieranie presji na rządzących w sprawie przyjęcia uchodźców, zarówno tych już przebywających na terenie Hiszpanii jak i dopiero próbujących przekroczyć granicę. Udało się już zebrać ok. 30.000 podpisów pod petycją o uczynienie z Katalonii regionu przyjaznego uchodźcom.
Zadania, jakie stawia sobie Casa Nostra, Casa Vostra to m.in.:
- mobilizacja społeczeństwa, aby głos zwykłych ludzi był bardziej słyszalny,
- informowanie mediów, by te nie zapomniały o sytuacji uchodźców,
- budzenie świadomości i budowa otwartego i wspierającego społeczeństwa,
- wywieranie politycznej presji na władzach różnego szczebla,
- budowa sieci osób i organizacji wspierających przyjęcie uchodźców w Katalonii, Hiszpanii i Europie.
Niżej możesz zobaczyć spot Una història de Nadal (Bożonarodzeniowa historia) przygotowany na Święta 2016.
Proactiva Open Arms
Proactiva Open Arms to organizacja pozarządowa z siedzibą w Badalonie (sąsiadującej z Barceloną), której główną misją jest ratowanie uchodźców przybywających drogą morską do Europy w poszukiwaniu schronienia przed wojną, prześladowaniami i biedą.
To finansowo niezależna jednostka, której 96% dochodów pochodzi z prywatnych darowizn (ponad 16.500 darczyńców). Pozostałe 4% zapewnia lokalna admisnitracja. W 2016 roku wpłaty od osób prywatnych wyniosły 2,1 milona euro.
NGO Proactiva Open Arms została założona przez właścicieli katalońskiej firmy ratunkowej, którzy w obliczu zdjęć martwych dzieci wyrzucanych przez wodę na brzeg, zdecydowali się wykorzystać posiadane zasoby w celu ratowania uchodźców na Morzu Śródziemnym.
Proactiva działa nie tylko na morzu, ale również na lądzie, gdzie oferuje pomoc psychologów wyspecjalizowanych w pracy z ofiarami różnorakich krzyzysów i terroru . Sa oni do dyspozycji osób, które na skraju wyczerpania docierają do brzegu, a muszą się zmierzyć z traumami związanymi z trudami takiej podróży, w tym niestety często patrzeniem na śmierć członków rodziny i przyjaciół.
ACNUR (UNHCR)
ACNUR to hiszpański oddział Agencji ONZ ds. Uchodźców (UNHCR). Sama Agencja ma ponad 65 lat doświadczenia i działa w 127 krajach, odpowiadając na potrzeby tych, którzy z powodu wojny, przesladowania i łamania praw człowieka zmuszeni zostali opuścić swój dom.
Instytucja Wysokiego Komisarza ds. Uchodźców przy ONZ (tak brzmi dokładna nazwa) została powołana do życia w latach 60-tych XX wieku, aby pomóc uchodźcom i przesiedlonym po II Wojnie Światowej. Niestety od tego czasu w różnach punktach globu ciąge pojawią się nowe konflikty zbrojne, a wraz z nimi kolejni uchodźcy. Jednostka, której funkcjonowanie miało być jedynie czasowe i nie przekraczać okresu trzech lat, stała się ważną światową agencją, której głównym celem jest zapewnienie międzynarodowej ochrony uchodźcom i szukającym azylu.
UNHCR ma swoje biuro w Barcelonie, gdzie pracują zespoły ds. prawa, PR i komunikacji. Współpracują one z władzami, organizacjami pozarządowymi i inymi jednostakami w zakresie doradztwa i szkoleń. Działają one również na rzecz łączenia rodzin, przesiedlenia uchodźców i ich społecznej integracji.
Poniżej video prezentujące agencję. Jeśli klikniesz w ten link, zobaczysz, jak wyglądają jej działania w Hiszpanii.
Sign And Pass
Owoc współpracy Fundacji FC Barcelona i UNHCR. Kampania #SignAndPass ma na celu uwidocznienie dramatu uchodźców i obudzenie ducha solidarności między ludźmi.
Platforma to miejsce, gdzie można oddać głos poparcia dla przyjęcia uchodźców: #WithRefugees. Intencją jest dotarcie z tym przesłaniem do światowych liderów, którzy w 2018 roku ponownie spotkają się na szczycie Organizacji Narodów Zjednoczocnych. Mają tam zapaść decyzje w sprawie międzynarodowego porozumienia na temat uchodźców.
#SignAndPass dąży do zapewnienia, by każde dziecko-uchodźca miało dostęp do edukacji, rodziny bezpieczne miejsce do życia live, a każdy uchodźca miał możliwość podjęcia pracy. Możesz poprzeć tę inicjatywę, składając podpis tutaj.
Barcelona por Siria (Barcelona dla Syrii)
Barcelona por Syria to stowarzyszenie skupiające osoby o "silnych związkach z Syrią" (które się tam urodziły lub żyły przez pewien czas. Jak piszą sami o sobie na swojej stronie internetowej (po hiszp.), ich zamierzeniem jest połączenie wysiłków dla godnej przyszłości uchodźców przybywających do Barcelony z tego kraju. Oznacza to zapewienie im pomocy, schronienia, jedzenia i edukacji, która ma uchronić ich przed biedą.
Stowarzyszenie zdążyło się już dobrze zakorzenić w Barcelonie i zyskać silną pozycję. Wśród jego działań jest m.in. organizowane koncertów solidarnościowych i innych wydarzeń oraz współpraca z jednostkami o podobnym profilu. Jest w ciągłym kontakcie z organizacjami, wysłannikami i współpracownikami w Syrii, a nie mniej istotna jest częsta obecność w katalońskich i hiszpańskich mediach. Barcelona por Siria angażuje się również w promocję wolontariatu, akcje zbierania odzieży oraz organizowanie ekarstw, które są przekazywane do obozów dla uchodźców.
Kilka działań pomagających uchodźcom w Barcelonie:
- usługi pozwalajace pokonać różnice językowe
- pomoc szkolna dla dzieci
- profesjonalne doradztwo i szkolenia dla osób w wieku produkcyjnym
- darmowy bank żywności
- doradztwo prawne
- działania na rzecz walki z wykluczeniem społecznym
- działania mające zapobiegać opuszczaniu przez Syryjczyków swoich domów i wyruszaniu w podróż do Europy.
- poszukiwanie sponsorów płacących za edukację dzieci
- ułatwienie powrotu do kraju po ustabilizowaniu się sytuacji
Video z przemówieniem Ady Colau o uchodźcach (z angielskimi napisami)
Poniżej zamieszczamy video z przemówieniem prezydent miasta Barcelony Ady Colau na temat zaangażowania katalońskiej stolicy w przyjęcie uchodźców, Wystąpienie to miało miejsce na 15. Światowym Szczycie Laureatów Pokojowej Nagrody Nobla.
To państwa wywołują wojny, ludzie płacą ich cenę, a miasta mogą pomóc. W obliczu kryzysu uchodźczego zgodny krzyk społeczeństw z całego świata musi zostać wysłuchany przez globalnych liderów, którzy mogą położyć kres konfliktom. Nikt nie powinien być zmuszony uciekać ze swojego domu! Czas zakończyć wojny, rozprawić się z korupcją i stworzyć lepiej działający globalny świat.
